Bazylianie

historia_cerkwi_kop2_copy Текст поль./укр.

Włodzimierz Boziuk (1913-1969)

Urodzony 21 maja 1913 roku w Żółtańcach pow. Żółkiew, s. Daniela i Tekli z d. Skrzeszewska. Celebs. W 1937 roku ukończył greckokatolickie Seminarium Duchowne w Przemyślu i przyjął kapłańskie święcenia z rąk biskupa przemyskiego Jozafata Kocyłowskiego. W tym samym roku został wikariuszem parafii w Wołczu Górnym pow. Turka (Żukotyński dekanat), a od 1939 roku wikariuszem parafii w Rajskiem pow. Lesko (lutowskiego dekanatu; a od 1941 roku jej administratorem). Od 1944 roku został administratorem dekanatu lutowskiego.

W latach 1946-1947 odprawiał nabożeństwa rzymskokatolickie na mocy otrzymanego prawa birytualizmu w parafii w Wołczu Górnym. Został wysiedlony ze swej parafii 24 kwietnia 1947 roku. Tego samego dnia został pozyskany do współpracy jako informator „Mały” z zadaniem informowania o nastrojach wśród przesiedleńców. 9 maja 1947 roku został aresztowany i bez wyroku sądowego osadzony w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie (numer obozowy 357). Przebywając w obozie (dnia 19 czerwca 1947 roku) podpisał formalne zobowiązanie o współpracy. Zwolniony z obozu w Jaworznie 2 września 1947 roku. Na teren Warmii i Mazur przybył we wrześniu. 20 tego miesiąca skierował się z pismem do Kurii Biskupiej w Olsztynie o wydanie indultu na odprawianie nabożeństw rzymskokatolickich. Poparłszy prośbę tą Kuria przesłała 14 października 1947 roku do Sekretariatu Prymasa Polski zatwierdzone pismo ks. Boziuka z pytaniem o stanowisko prymasa. 19 października wysłano pozytywną odpowiedź i ks. Boziuk został niedługo mianowany duszpasterzem pomocniczym w Ostródzie (1947-17.IX.1948). 19 stycznia 1950 roku wikariusz generalny rzymskokatolickiej diecezji warmińskiej ks. Mieczysław Karpiński zwraca się do prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego o przedłużeniu ważności indultu na odprawianie nabożeństw łacińskich i sprawowanie sakramentów dla ks. Boziuka. Następne takie prośby miały miejsce dnia 12 marca 1951 oraz 20 kwietnia 1953 roku. Po Ostródzie ks. Boziuk był łacińskim duszpasterzem w Baniach Mazurskich pow. Węgorzewo (14.IX.1948-19.VI.1954), obsługując równocześnie kościoły w Żabinie i Rogalach, Jarnołtowie pow. Morąg (20.VI.1954-25.VII.1957) i Węgielsztynie pow. Węgorzewo (26.VI.1957-15.IX.1957).

Po zwolnieniu z Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie został przejęty przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa jako informator. Z czasem stał się bezproduktywny dla bezpieki i 7 września 1956 roku oficjalnie wyeliminowany z sieci agenturalnej.

Będąc wikariuszem łacińskim w Baniach Mazurskich, spotykał się z wieloma prośbami od grekokatolików o odprawienia greckokatolickich nabożeństw. Prawdopodobnie w wyniku obozowych przeżyć w Jaworznie duchowny nie chciał się na to zgodzić. Efektem tego stał się konflikt, w którym ks. Boziuk obraził część parafian. Ci skierowali sprawę do Sądu Wojewódzkiego w Olsztynie i dnia 7 maja 1955 w wyniku zapadłego wyroku ks. Boziuk został skazany na 2 lata w zawieszeniu na 4 lata.

25 kwietnia 1958 roku Kuria Biskupia w Olsztynie zezwoliła na odprawianie greckokatolickich nabożeństw w Asunach, z prawem błogosławienia małżeństw. 30 kwietnia 1958 roku zostaje nadane dla ks. Boziuka tzw. prawo birytualizmu i 4 maja po raz pierwszy odprawia dla grekokatolików mszę w Asunach. 17 października 1958 roku zostaje nadany jemu dekret rozszerzający prawa duszpasterskie wśród grekokatolików z Asun i Bajor Małych. (następne były przedłużane 18.X.1959, 16.IX.1960, 15.X.1961).

21 maja 1959 roku prymas Wyszyński wydaje zgodę dla ks. Boziuka na odprawianie nabożeństw w Reszlu. Wobec sprzeciwu władzy (pismem z dnia 3 sierpnia 1959 roku), nie doszło to do skutku. W Asunach odprawiał w latach (1958-1964, 1965-1967). Jednocześnie cały czas walczył o otwieranie kolejnych placówek jak np. w Mrągowie czy Reszlu (pismo do Kurii olsztyńskiej z 19.XII.1962). Starał się również o wyjazd do Kanady (pismo do prymasa Wyszyńskiego z 8.VII.1963 roku). Od 1963 roku mieszkał w wynajmowanym prywatnym mieszkaniu w Bajorach Małych. Równocześnie odprawiał dla grekokatolików w Bajorach Małych (1958-1969), Kruklankach (1962-1963), Miłkach (1965-1969), Węgorzewie (1965-1969) – pierwsza msza 12 lutego 1965 r., Reszlu (1967-1969). Zmarł 28 lipca 1969 roku w Mrągowie. Wedle ostatniego życzenia został pochowany na cmentarzu w Baniach Mazurskich dnia 31 lipca.

Опрацював Юрій МАЩАК (Лідзбарк Варм. Польща)

Żródła:

- Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, Teczka: Grekokatolicy do 1965 r., sygn. KVXXVI ½; Teczka: Grekokatolicy 1966-1972, sygn. KVXXVI ¼.

- Василіанський Архів у Варшаві, фонд X, справа 1, одиниця 1,4.

- Archiwum Państwowe w Olsztynie, PWRN, sygn. 444/78, Akta osobowe osób duchownych wyznania rzymskokatolickiego 1950-1980, b.p.

- 28 липня минає 33 річниця від смерті душ пастиря отця Володимира Бозюка, «Наше Слово» 2002, ч. 30, стор. 9.

- Hałagaida I., Biogram Włodzimierza Boziuka w aneksie do artykułu o duchownych greckokatolickich represjonowanych w COP Jaworzno na stronie www.cerkiew.net

- Hałagida I., Szpieg Watykanu. Kapłan greckokatolicki ks. Bazyli Hrynyk (1896-1977), s. 368-369.

- Гарасим І., Грекокатолицькі священики, які залишилися у Польщі після 1947 року, Рим 2000, стор. 4.

- Kopiczko A., Duchowieństwo greckokatolickie w diecezji warmińskiej 1947-1960 – miedzy akomodacją a odrębnością, [w:] Kościół greckokatolicki na Warmii i Mazurach. Wobec doświadczeń przeszłości i przemian społeczno-politycznych w Polsce, pod red. M. Melnyka, Olsztyn 2006, s. 54-55,

- Kopiczko A., Kościół greckokatolicki na Warmii i Mazurach po II wojnie światowej, - „Warmińskie Wiadomości Archidiecezjalne” 1997, nr 27, s. 105-109,

- Козак М., Пом’яни Господи душі слуг Твоїх, Перемишль, Львів, 2002, с. 143.

- „Warmińskie Wiadomności Diecezjalne”; 1957, nr 4, s. 44.

- „Warmińskie Wiadomości Diecezjalne” 1970, nr 1(?), s. 129.

Dodatkowo:

- Na ks. Boziuka były składane liczne skargi przez ks. łacińskich. W Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie jest np. skarga z 1960 roku złożona przez łacińskiego księdza za prowadzenie kolędy wśród grekokatolików w Węgielsztynie.

- 6 kwietnia 1964 roku ks. Boziuk zwraca się do Kurii Biskupiej w Olsztynie z zapytaniem czy ks. Zenon Złoczowski z Komańczy może odprawiać msze na rekolekcjach w Asunach, Ostrym Bardzie, Baniach Mazurskich.

- W 1965 roku wyrósł konflikt w Asunach. 30 września wierni grekokatoliccy z tej miejscowości zwrócili się do Kurii o sprowadzenie na stałe księdza (ks. Boziuk mieszkał wówczas w Bajorach Małych i msze w Asunach często nie odprawiał), ze względu na silne oddziaływanie prawosławnych. Wikariusz kapitulny Józef Drzazga zaproponował na to miejsce birutyalistę jezuitę ks. Jana Czornaka z Gdyni. W odpowiedzi wierni prosili o pozostawienie ks. Boziuka na tej parafii. Mimo to ks. Jan Czornak otrzymał dekret od prymasa datowany 18 grudnia 1965 roku na obsługę grekokatolików w Asunach. Początkowo ks. Boziuk się zgadza na tą osobę. W następnych latach dochodzi do sporów, w wyniku których i ks. Czornak i ks. Boziuk odprawiają jednocześnie nabożeństwa dla grekokatolików. Na Msze tego drugiego przychodzi znacznie więcej wiernych (jak podawano w sprawozdaniu stosunek wiernych wynosił 20 do 500). Po opuszczeniu placówki w Asunach przez ks. Boziuka w 1967 roku były bardzo silne obawy, iż wiernych mogą przejąć prawosławni.

Володимир Бозюк (1913-1969)

Народився 21 травня 1913 року в Жовтанцях, Жовківського повіту, син Данила і Теклі з дому Скжешевська. Неодружений. У 1937 році закінчив греко-католицьку семінарію в Перемишлі і прийняв священиче рукоположення з рук перемиського єпископа Йосафата Коциловського. Цього ж року став сотрудником парафії Вовче Горішнє, Турківського повіту, Жукотинського деканату. Від року 1939 сотрудником парафії Райське, Ліського повіту, Лютовиського деканату (а від 1941 р. її адміністратором). Від 1944 року став адміністратором Лютовиського деканату. В роках 1946-1947 відправляв римо-католицькі богослужіння, на основі права «біритуалізму» в римо-католицькому обряді, у Вовчу Горішньому. 24 квітня 1947 року був виселений зі своєї парафії. Цього ж дня він був залучений до співпраці як інформатор "Малий", із завданням інформувати про настрій між переселенцями.

9 травня 1947 року був арештований і без судового вироку увязнений в Центральному Трудовому Таборі в Явожно (табірний номер 357). Перебуваючи в таборі 19 червня 1947 року, формально підписав угоду на співпрацю. 2 вересня цього ж року був звільнений з табору й у вересні прибув на територію Вармії і Мазур. 20 вересня 1947 звернувся з листом до Єпархіальної управи в Ольштині про надання права служіння богослужінь в римо-католицькому обряді. Прийнявши прохання отця Бозюка, управа 14 жовтня 1947 року переслала її до секретаріату Примаса Польщі, з питанням про його позицію у цій справі. 19 жовтня на адресу отця Бозюка надійшла позитивна відповідь, і через короткий час отець Володимир був назначений допоміжним душпастирем в Оструді (1947-17.IX.1948).

19 січня 1950 року генеральний вікарій Вармінської римо-католицької єпархіїї отець Мєчислав Карпінський звернувся до примаса Польщі Стефана Вишинського, щоб для отця Бозюка продовжити право служіння богослужінь в римо-католицькому обряді, а також звершення Святих Таїн. Подібні прохання були здійснені ще 12 березня 1951 року, а також 20 квітня 1953. Після Оструди отець Бозюк був латинським душпастирем в Банях Мазурських, Венґожівського повіту (14.IX.1948-19.VI.1954). Також одночасно служив в костелах у Жабіні, Роґалях і Ярнолтові, Моронгського повіту (20.VI.1954-25.VII.1957) і Венґельштині, Венґожевського повіту (26.VI.1957-15.IX.1957).

Після звільнення з Центрального Трудового Табору в Явожно, отець Володимир був прийнятий Повітовим Урядом Безпеки як інформатор. З часом він став безкорисливим для органів безпеки, і 7 вересня 1956 року його було офіційно знято зі списку інформаторів служби Безпеки.

Будучи сотрудником на латинській парафії у Банях Мазурських, до отця багато разів зверталися з проханням греко-католики, щоб він відправляв їм греко-католицькі богослужіння. Ймовірно, в результаті важких табірних досвідів у Явожно, отець Бозюк негативно віднісся до прохань місцевих греко-католиків. Наслідком цього стався конфлікт, в якому отець Володимир образив частину парафіян. Ті у свою чергу звернулися до Обласного суду в Ольштині, і 7 травня 1955 року, в результаті судового вироку, отець Володимир був засуджений на 2 роки зі умовним покаранням на 4 роки. 25 квітня 1958 року єпархіальне управління в Ольштині дозволила на відправу греко-католицьких богослужінь в Асунах, з правом уділяти Святу Тайну подружжя. 30 квітня 1958 року для отця Бозюка надають право тзв. "біритуалізму" і 4 травня перший раз відправляє літургію для вірних Греко-католицької церкви в Асунах. 17 жовтня 1958 року видали указ про розширення душпастирських прав між греко-католиками з Асун і Байорів Малих (далі були продовжувані 18.X.1959, 16.IX.1960, 15.X.1961).

21 травня 1959 року примас Вишинський дає згоду для отця Бозюка на відправлення богослужінь в Решлі. З боку спротиву влади листом з 3 серпня 1959 року не дійшло до ефекту. В Асунах відправляв в роках (1958-1964, 1965-1967). Одночасно протягом цілого часу воював за відкриття наступних об’єктів, як наприклад: Мронґово чи в Решлі (лист до Управи в Ольштині з 19.XII.1962). Також спробував виїхати до Канади (лист до примаса Вишинського з 8.VII.1963 року). Від 1963 року жив в орендо­ваному, приватному будинку в Байорах Малих. Одночасно відправляв богослужіння для греко-католиків в: Байорах Малих (1958-1969), Круклянках (1962-1963), Мілках (1965-1969), Венґожеві (1965-1969) – перша літургія 12 лютого 1965 року, Решлі (1967-1969). Помер 28 липня 1969 року в Мронґові. Згідно з останнім заповітом був похований на кладовищі в Банях Мазурських 31 липня.